14 Οκτωβρίου 2017

Η ανταγωνιστική, γεωγραφική θέση της Κύπρου

Γράφει ο Γεώργιος Α. Κωστόπουλος*

Η γεωπολιτική σπουδαιότητα και η στρατηγική θέση της Κύπρου υπήρξε και συνεχίζει να υφίσταται ως πολυπόθητη από διάφορες εξωτερικές δυνάμεις σε όλη την διάρκεια της ιστορία της. Σήμερα, οι θαλάσσιες διαδρομές για το πετρέλαιο και ο γεωστρατηγικός ανταγωνισμός καθιστούν τις ευρωπαϊκές δυνάμεις, την Τουρκία και άλλες χώρες εμπλεκόμενους σε αυτή τη νησιωτική χώρα.

Η Κύπρος βρίσκεται στη συμβολή της Ευρασίας με την Αφρική, καθώς και στη λωρίδα της μεγάλης θαλάσσιας οδού που συνδέει τη Μεσόγειο Θάλασσα με δύο θαλάσσιες πύλες, το Σουέζ και το Μπαμπ ελ Μαντέπ με τον Ινδικό Ωκεανό. Από εκεί, συνδέεται με δύο άλλες πύλες της θάλασσας, τα Στενά του Ορμούζ που οδηγούν στον Περσικό Κόλπο και τα Στενά της Μαλάκα που συνδέονται με τον Ειρηνικό. Λόγω της γεωστρατηγικής της θέσης, σε όλη την ιστορία της, οι εξωτερικές δυνάμεις προσπάθησαν να προβάλουν την επιρροή τους στο νησί.

Η Κύπρος έχει διατηρήσει τη στρατηγική της σημασία στη σύγχρονη πολιτική. Η επίλυση του κυπριακού ζητήματος έχει προκαλέσει την συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), των Ηνωμένων Εθνών, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας. Η κάθε πλευρά, με τη δική της ατζέντα, προσπάθησε να εργαστεί για κάποια μορφή επίλυσης. Ωστόσο, μέχρις ότου επιτευχθεί αυτό, η Κύπρος θα συνεχίσει να αποτελεί μεγάλη πηγή αστάθειας και συγκρούσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Το νησί της Κύπρου υπήρξε επίσης αρένα της αντιπαλότητας μεταξύ δυτικών και ανατολικών πολιτισμών. Σε αυτό το γεωπολιτικό πλαίσιο, η Κύπρος εισήλθε στην Ε.Ε. ως διαιρεμένη χώρα, πρόβλημα που δεν κατάφερε να λύσει η διπλωματία. Κάποιοι θα έλεγαν ότι αυτή η αποτυχία είναι το αποτέλεσμα συγκρουόμενων εξωτερικών δυνάμεων και των συμφερόντων τους, που μαστίζουν αιώνια το νησί.

Οι παράκτιες εκτάσεις γύρω από την Ευρασιατική ήπειρο λειτουργούν ως πόλος συγκρούσεων εξαιτίας του θαλάσσιου και χερσαίου ενεργειακού πλούτου. Περιλαμβάνει τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής, του Περσικού Κόλπου, της Νοτιοδυτικής Ασίας, της Κίνας και της Άπω Ανατολής. Οι ακτές της Ευρασιατικής ηπείρου και οι θαλάσσιες περιοχές είναι επίσης βασικές στρατηγικές τοποθεσίες, καθώς περιλαμβάνουν σημαντικές εμπορικές οδούς.

Από το τέλος του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, ο στόχος της εξωτερικής πολιτικής των Η.Π.Α. ήταν να διαφυλάξουν τη θέση τους διασφαλίζοντας ότι καμία εξουσία δεν θα έχει την ικανότητα να οικοδομείται σε ηγεμονική θέση στις παράκτιες εκτάσεις της Ευρασίας. Ως εκ τούτου, η Κύπρος συμπιέζεται εξαιτίας των αντιφατικών εξωτερικών θεμάτων των μεγάλων δυνάμεων. Αυτό μπορεί να εξηγήσει την εύθραυστη Ανατολική Μεσογειακή θέση της Κύπρου καθώς οι μεγάλες δυνάμεις διεκδικούσαν την κυριαρχία στο νησί. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, μεταξύ των Σοβιετικών και των Αμερικανών η ένταση της άσκησης επιρροής συνεχίστηκε. Ωστόσο, ακόμη και στον εικοστό πρώτο αιώνα, οι αντιφατικές ατζέντες μεταξύ των Βρετανών, της Ευρώπης, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας συνέχισαν να αναχαιτίζουν τη δυνατότητα για την Κύπρο να φτάσει σε ένα ασφαλές καθεστώς.

Επιπλέον, με την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) το 2004, η Κύπρος προσέφερε στην Ε.Ε. μια σημαντική γεωστρατηγική θέση για την προβολή της ευρωπαϊκής εξουσίας. Παρά την ανεξαρτησία της το 1960, καθ 'όλη τη διάρκεια της ιστορίας της, η Κύπρος δεν υπήρξε ποτέ ανεξάρτητη χώρα. Αντίθετα, η χώρα έχει υποστεί μια εξωτερική επίδραση που επιθυμεί να προβάλει επιρροή. Το γεγονός αυτό δεν διαφέρει σήμερα καθώς πολλές εξουσίες ασκούν επιρροή στην Κύπρο.

Στους παράγοντες που κάνουν την Κύπρο περιζήτητη εντάσσεται το κλίμα της καθώς είναι μεσογειακό με δροσερούς, υγρούς χειμώνες και ζεστά, ξηρά καλοκαίρια. Αυτό σημαίνει ότι η Κύπρος είναι γενικά ηλιόλουστη προσφέροντας καλή ατμοσφαιρική ορατότητα προκειμένου να πραγματοποιούνται στρατιωτικές αποστολές αεροπορικών και θαλάσσιων μεταφορών.

Η Κύπρος είναι μικρή χωρίς σημαντικούς πόρους και κάθε βιομηχανία που υπάρχει είναι σε μικρή κλίμακα. Ο μεγαλύτερος κλάδος της Κύπρου είναι ο τουρισμός, ο οποίος υποστηρίζεται κυρίως από τις μεγάλες, ηλιόλουστες καιρικές συνθήκες, τις τουριστικές υπηρεσίες και τις υποδομές σε παραθαλάσσια θέρετρα. Ωστόσο, αυτό μπορεί να αλλάξει. Με πιθανά αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου από την Κύπρο προς τα νότια, ανατολικά και δυτικά, το νησιωτικό έθνος μπορεί όχι μόνο να είναι γεωστρατηγικά τοποθετημένο, αλλά μπορεί επίσης να επιδιώξει την πιθανή εμπορική εκμετάλλευση των αποθεμάτων ορυκτών καυσίμων.

Φυσικά, η ανάπτυξη των μελλοντικών πεδίων ανοικτής θάλασσας θα διαρκέσει μέχρι και μια δεκαετία, αλλά σίγουρα αυτό θα προσελκύσει την Ε.Ε. ειδικότερα για να εξασφαλίσει τέτοιους πολυπόθητους πόρους προς όφελός της από μια χώρα μέλος. Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι οποιαδήποτε τέτοια ευρήματα βρίσκονται βόρεια της διώρυγας του Σουέζ που εντάσσονται στην ελεγχόμενη ευρωπαϊκή θάλασσα, τη Μεσόγειο Θάλασσα. Τέτοιες εξελίξεις θα ήταν εξαιρετικά ενοχλητικές για την Τουρκία, αν και είναι δύσκολο να δούμε αν θα μπορούσε να κάνει κάτι γι' αυτό και να συμμετάσχει ανοιχτά σε μια στρατιωτική σύγκρουση κατά της Κύπρου και επομένως της Ε.Ε.

Ένα στρατηγικό πλεονέκτημα της τουριστικής βιομηχανίας της Κύπρου είναι ήδη η ανάπτυξη των υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων λιμένων, των αεροδρομίων και των οδικών δικτύων. Οποιαδήποτε βιομηχανική και εμπορική ανάπτυξη, από τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων, θα ενίσχυε σημαντικά αυτές τις υποδομές, γεγονός που καθιστά την Κύπρο ανταγωνιστική σε μια χρονική περίοδο όπου οι παγκόσμιοι ενεργειακοί, οικονομικοί και πολιτικοί μετασχηματισμοί βρίσκονται εν εξελίξει. 

*George A. Kostopoulos
BSc European Studies/Civilization
Hellenic Open University
MSc Political/Electoral Geography
Harokopio University

Geopolitics



Share
Posted by ΘΑΝΟΣ ΚΟΥΚ at 6:30 μ.μ.
Κατηγορία Θέματος , , , , ,

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)

Λίγες οδηγίες πριν επισκεφθείτε το ιστολόγιό μας (Για νέους επισκέπτες)

1. Στην στήλη αριστερά βλέπετε τις αναρτήσεις του ιστολογίου μας τις οποίες μπορείτε ελεύθερα να σχολιάσετε επωνύμως, ανωνύμως ή με ψευδώνυμο, πατώντας απλά την λέξη κάτω από την ανάρτηση που γραφει "σχόλια" ή "δημοσίευση σχολίου" (σας προτείνω να διαβάσετε με προσοχή τις οδηγίες που θα βρείτε πάνω από την φόρμα που θα ανοίξει ώστε να γραψετε το σχόλιό σας). Επίσης μπορείτε να στείλετε σε φίλους σας την συγκεκριμένη ανάρτηση που θέλετε απλά πατώντας τον φάκελλο που βλέπετε στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Θα ανοίξει μια φόρμα στην οποία μπορείτε να γράψετε το email του φίλου σας, ενώ αν έχετε προφίλ στο Facebook ή στο Twitter μπορείτε με τα εικονίδια που θα βρείτε στο τέλος της ανάρτησης να την μοιραστείτε με τους φίλους σας.

2. Στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας μπορείτε να βρείτε το πλαίσιο στο οποίο βάζοντας το email σας και πατώντας την λέξη Submit θα ενημερώνεστε αυτόματα για τις τελευταίες αναρτήσεις του ιστολογίου μας.

3. Αν έχετε λογαριασμό στο Twitter σας δινεται η δυνατότητα να μας κάνετε follow και να παρακολουθείτε το ιστολόγιό μας από εκεί. Θα βρείτε το σχετικό εικονίδιο του Twitter κάτω από τα πλαίσια του Google Friend Connect, στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας.

4. Μπορείτε να ενημερωθείτε από την δεξιά στήλη του ιστολογίου μας με τα διάφορα gadgets για τον καιρό, να δείτε ανακοινώσεις, στατιστικά, ειδήσεις και λόγια ή κείμενα που δείχνουν τις αρχές και τα πιστεύω του ιστολογίου μας. Επίσης μπορείτε να κάνετε αναζήτηση βάζοντας μια λέξη στο πλαίσιο της Αναζήτησης (κάτω από τους αναγνώστες μας). Πατώντας την λέξη Αναζήτηση θα εμφανιστούν σχετικές αναρτήσεις μας πάνω από τον χώρο των αναρτήσεων. Παράλληλα μπορείτε να δείτε τις αναρτήσεις του τρέχοντος μήνα αλλά και να επιλέξετε κάποια συγκεκριμένη κατηγορία αναρτήσεων από την σχετική στήλη δεξιά.

5. Μπορείτε ακόμα να αφήσετε το μήνυμά σας στο μικρό τσατάκι του blog μας στην δεξιά στήλη γράφοντας απλά το όνομά σας ή κάποιο ψευδώνυμο στην θέση "όνομα" (name) και το μήνυμά σας στην θέση "Μήνυμα" (Message).

6. Επίσης μπορείτε να μας στείλετε ηλεκτρονικό μήνυμα στην διεύθυνσή μας koukthanos@gmail.com με όποιο περιεχόμενο επιθυμείτε. Αν είναι σε προσωπικό επίπεδο θα λάβετε πολύ σύντομα απάντησή μας.

7. Τέλος μπορείτε να βρείτε στην δεξιά στήλη του ιστολογίου μας τα φιλικά μας ιστολόγια, τα ιστολόγια που παρακολουθούμε αλλά και πολλούς ενδιαφέροντες συνδέσμους.

Να σας υπενθυμίσουμε ότι παρακάτω μπορείτε να βρείτε χρήσιμες οδηγίες για την κατασκευή των αναρτήσεών μας αλλά και στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας ότι έχει σχέση με δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα.

ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Χρήσιμες οδηγίες για τις αναρτήσεις μας.

1. Στις αναρτήσεις μας μπαίνει ΠΑΝΤΑ η πηγή σε οποιαδήποτε ανάρτηση ή μερος αναρτησης που προέρχεται απο άλλο ιστολόγιο. Αν δεν προέρχεται από κάποιο άλλο ιστολόγιο και προέρχεται από φίλο αναγνώστη ή επώνυμο ή άνωνυμο συγγραφέα, υπάρχει ΠΑΝΤΑ σε εμφανες σημείο το ονομά του ή αναφέρεται ότι προέρχεται από ανώνυμο αναγνώστη μας.

2. Για όλες τις υπόλοιπες αναρτήσεις που δεν έχουν υπογραφή ΙΣΧΥΕΙ η αυτόματη υπογραφή της ανάρτησης. Ετσι όταν δεν βλέπετε καμιά πηγή ή αναφορά σε ανωνυμο ή επώνυμο συντάκτη να θεωρείτε ΩΣ ΑΥΣΤΗΡΟ ΚΑΝΟΝΑ ότι ισχύει η αυτόματη υπογραφή του αναρτήσαντα.

3. Οταν βλέπετε ανάρτηση με πηγή ή και επώνυμο ή ανώνυμο συντάκτη αλλά στη συνέχεια υπάρχει και ΣΧΟΛΙΟ, τότε αυτό είναι ΚΑΙ ΠΑΛΙ του αναρτήσαντα δηλαδή είναι σχόλιο που προέρχεται από το ιστολόγιό μας.

Σημείωση: Να σημειώσουμε ότι εκτός των αναρτήσεων που υπογράφει ο διαχειριστής μας, όλες οι άλλες απόψεις που αναφέρονται σε αυτές ανήκουν αποκλειστικά στους συντάκτες των άρθρων. Τέλος άλλες πληροφορίες για δημοσιεύσεις και πνευματικά δικαιώματα μπορείτε να βρείτε στην κάτω μπάρα του ιστολογίου μας.